مقایسه‌ی درشت‌مغذی‌ها با ریزمغذی‌ها: این مواد چه تفاوتی با هم دارند؟
نمی‌توان این واقعیت را انکار کرد که مواد مغذی برای سلامتی انسان ضروری هستند. مصرف کافی مواد مغذی باعث می‌شود که از نظر ظاهر، احساس و عملکرد در بهترین وضعیت خود باشیم؛ اما تفاوت بین درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها دقیقاً چیست؟ و این مواد را از کجا دریافت می‌کنیم؟ در این مقاله، هرآنچه را که باید درمورد درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها بدانید، آورده‌ایم.
تفاوت بین درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها چیست؟
مواد مغذی ترکیباتی هستند که در مواد غذایی یافت می‌شوند و بدن ما برای کارکردهای حیاتی خود به آن‌ها نیاز دارد. از آنجا که بدن انسان خود قادر به تولید مواد مغذی نیست، باید آن‌ها را از طریق رژیم‌های غذایی دریافت کند. علاوه بر این، مصرف مواد مغذی، به‌دلیل کمک به تولید انرژی، رشد، تولید مثل و پیش‌گیری از بیماری‌ها، برای سلامتی انسان ضروری است. در مجموع، بدن ما به شش ماده‌ی مغذی ضروری نیاز دارد: کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آب. اگرچه همه‌ی این مواد مغذی برای بدن ضروری هستند، اما به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها.
درشت‌مغذی‌ها اجزای اصلی رژیم غذایی انسان هستند، محتوای کالری مواد غذایی را تشکیل می‌دهند و شامل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها می‌شوند.
کربوهیدرات‌ها همان قندها، نشاسته‌ها و فیبرهای موجود در غذاهای گیاهی هستند و منبع اصلی برای تأمین انرژی موردنیاز بدن محسوب می‌شوند. کربوهیدرات‌ها از طریق گوارش به گلوکوز تجزیه می‌شوند و بدن در طول روز از این ماده برای تأمین انرژی موردنیاز خود استفاده می‌کند. همچنین کربوهیدرات به کنترل گلوکز خون و متابولیسم انسولین، متابولیسم کلسترول و تری‌گلیسرید و سلامت روده کمک می‌کند. هر یک گرم کربوهیدرات، ۴ کالری انرژی تولید می‌کند و در غلات، میوه‌ها، سبزیجات، لوبیا، عدس و لبنیات یافت می‌شود.
پروتئین‌ها از اسیدهای آمینه تشکیل شده‌اند و به شکل‌های حیوانی و گیاهی یافت می‌شوند. پروتئین به کارکرد ساختاری و مکانیکی بدن کمک می‌کند، فرآیندهای سلولی و بدنی را تنظیم می‌کند و در صورت لزوم، انرژی موردنیاز بدن را تأمین می‌کند. هر یک گرم پروتئین، ۴ کالری انرژی تولید می‌کند و در گوشت، مرغ، غذاهای دریایی، تخم مرغ، لبنیات، لوبیا، عدس، آجیل و دانه‌ها یافت می‌شود.
چربی‌ها از اسیدهای چرب تشکیل شده‌اند و به شکل‌های اشباع و غیراشباع موجود هستند. چربی‌ها منبع اصلی انرژی ذخیره‌شده در بدن هستند، به ساختار و کارکرد سلولی کمک می‌کنند، دما را تنظیم می‌کنند، از اندام‌های بدن محافظت می‌کنند و ویتامین‌های محلول در چربی بدن را تأمین می‌کنند. هر یک گرم چربی، ۹ کالری انرژی تولید می‌کند و در چربی‌های حیوانی، روغن، لبنیات، آووکادو، آجیل و دانه‌ها یافت می‌شود.
آب نیز یکی از درشت‌مغذی‌هاست، به این معنا که بدن به مقادیر زیادی از آن نیاز دارد. هرچند آب انرژی موردنیاز بدن را از طریق کالری تأمین نمی‌کند، اما برای زندگی انسان ضروری است.
ریزمغذی‌ها مسئول طیف وسیعی از فرآیندهای متابولیک در بدن هستند و از ویتامین‌ها و مواد معدنی تشکیل شده‌اند، با این حال، برخلاف درشت‌مغذی‌ها، ریزمغذی‌ها منبع کالری نیستند. در مجموع، ۱۳ ویتامین و ۱۵ ماده‌ی معدنیِ ضروری برای سلامت بدن ما شناسایی شده است.
ویتامین‌ها برای کارکرد، رشد، متابولیسم و نمو سلولی موردنیاز هستند و به‌شکل‌های محلول در چربی و محلول در آب یافت می‌شوند. ویتامین‌های محلول در چربی شامل ویتامین‌های آ، دی، ئی و کا هستند که می‌توانند برای مدت طولانی در کبد و بافت‌های چربی بدن ذخیره شوند، در حالی که ویتامین‌های محلول در آب، شامل ویتامین‌های ب و ث، در بدن ذخیره نمی‌شوند و بنابراین، باید به‌صورت منظم مصرف شوند.
مواد معدنی، مواد غیرآلیِ موردنیاز برای ساختار استخوان‌ها، هورمون‌ها و بسیاری موارد دیگر هستند. مواد معدنی را هم می‌توان با عبارات درشت و ریز دسته‌بندی کرد و شامل کلسیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، کلرید، منیزیم، آهن، روی، ید، کروم، مس، فلورید، مولیبدن، منگنز و سلنیوم می‌شود.
فیتوکمیکال‌ها، که به‌عنوان مواد مغذی گیاهی نیز شناخته می‌شوند، عبارتند از آنتی‌اکسیدان‌ها، زردینه‌ها و سایر مواد شیمیایی که به سلامت کلی انسان کمک می‌کنند، با این حال، عملاً ویتامین یا ماده‌ی معدنی نیستند، ازاین‌رو، گاهی اوقات، اما نه همیشه، جزء ریزمغذی‌ها در نظر گرفته می‌شوند.
با اینکه هر دو نوع ماده‌ی مغذی ضروری هستند، اما بدن انسان به مقادیر بیشتری از درشت‌مغذی‌ها نسبت به ریزمغذی‌ها نیاز دارد، به همین دلیل، از عبارت‌های درشت (بزرگ) و ریز (کوچک) در نام‌گذاری آن‌ها استفاده می‌شود.
مثال‌هایی از مقایسه‌ی درشت‌مغذی‌ها با ریزمغذی‌ها
درشت‌مغذی‌ها شامل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها می‌شوند و بدن انسان به مقادیر نسبتاً بیشتری از آن‌ها نیاز دارد، در حالی که ریزمغذی‌ها شامل ویتامین‌ها می‌شوند و بدن انسان به مقادیر نسبتاً کم‌تری از آن‌ها نیاز دارد.
| ماده‌ی مغذی | درشت‌مغذی‌ها | ریزمغذی‌ها |
| نقش | منبع اصلی تأمین انرژی بدن بوده و نقش‌های مختلفی در سلامت عمومی انسان ایفا می‌کند؛ هر یک گرم از کربوهیدارت‌ها، ۴ گرم کالری تولید می‌کند، هر یک گرم از پروتئین‌ها، ۴ گرم کالری تولید می‌کند و هر یک گرم از چربی‌ها، ۹ گرم کالری تولید می‌کند. | به فرآیندهای متابولیک مختلف، مانند کارکرد، رشد و نمو سلول، کمک می‌کند. |
| انواع | کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها | ویتامین‌ها و مواد معدنی |
| موردنیاز در | مقادیر نسبتاً بیشتر | مقادیر نسبتاً کم‌تر |
درشت‌مغذی‌ها در مقایسه با ریزمغذی‌ها: چرا کیفیت مهم است
غذایی که می‌خوریم، منبع اصلی تأمین مواد مغذی موردنیاز بدن ماست؛ بنابراین، کیفیت مواد غذایی که مصرف می‌کنیم، تأثیر زیادی بر سلامت عمومی ما دارد. به‌طور کلی، مواد غذایی سالم و کامل نسبت به مواد غذایی فرآوری‌شده، منابع غنی‌تری از درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها هستند. اگرچه مواد غذایی فرآوری‌شده حاوی پروتئین، چربی و کربوهیدرات هستند، اما منابع آن‌ها اغلب تصفیه شده و ویتامین و مواد معدنی کمی دارند. در واقع، برخی تحقیقات نشان می‌دهند که دریافت مقادیر بیشتر از ریزمغذی‌ها با افزایش انرژی و کاهش گرسنگی همراه است. بنابراین، داشتن رژیم غذایی متعادل از مواد غذایی سالم و کامل، با مصرف منظم و کافی کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها، بهترین راه برای دریافت کامل ریزمغذی‌هاست.
کلام آخر
درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها مواد مغذی موردنیاز بدن انسان هستند و در مواد غذایی یافت می‌شوند. درشت‌مغذی‌ها شامل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها می‌شوند، حال آنکه ریزمغذی‌ها شامل ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌شوند. اگرچه همه‌ی مواد مغذی ضروری هستند، اما بدن انسان به مقادیر بیشتری از درشت‌مغذی‌ها نسبت به ریزمغذی‌ها نیاز دارد. به‌طور کلی، داشتن رژیم غذایی متعادل از مواد غذایی سالم و کامل، و در صورت نیاز به‌کمک مکمل‌ها، بهترین راه برای اطمینان از مصرف درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌های موردنیاز برای تأمین سلامتی شماست.